İnternet sağ olsun önümüze sınırsız bir bilgi okyanusu
açıyor. Bu günlerde elimdeki kitap internetten indirdiğim ?Centuries of
Success? (Yüzyıllık Başarılar). Yazarı Rhode Island Bryant College?in
başkanlarından William T. O? Hara.
O?Hara, 200 yılın üstünde kesintisiz iş yaşamında kalan
şirketleri seçmiş ve kitabında bunların hikayelerine yer vermiş. 2004?te
yayınlanan kitap, aile işletmelerimize örnek olabilecek incelemeleri sunuyor.
Kitapta yer alan ve ilk şirket olan Kongo Gumi, Japonya'da 578 yılında, yani
bundan yaklaşık 1500 yıl önce kurulmuş. Şirket şu anda dünyanın süregelen en
uzun ömürlü şirketi unvanına sahip. Kongo Gumi?de şu anda üst düzey yönetimde
39 ve 40?ıncı kuşaklar var. Tapınak onarım işleriyle faaliyetlerine başlayan
şirket halen inşaat işiyle meşgul. Şirketin bu süre içerisinde yaptığı binlerce
mimari eser var.
Şirketin son kuşak yöneticisi Masakazu Kongo başarılarının sırrını ana
işlerine (core business) odaklanmak ve
değişikliklere hızlı cevap vermek olarak açıklıyor. Ana işine odaklanmanın
önemine değinen Masakazu? nun şu anki işlerinden tek memnuniyetsizliği ise ?ana
işimiz? dediği tapınak inşası ve onarımının cirolarından aldığı payın düşüyor
olması. Masakazu diğer inşaat işlerini yapmaktan dahi memnun değil. ?Tapınak
yapımı ve onarımı ciromuzun %60-65?
ini sağlıyor. %30-35 ise iş merkezi, apartman, villa gibi projelerden geliyor.
Gönül isterdi ki tüm gelirimiz tapınak yapım ve onarımından sağlansın ama ne
yazık ki pazar artık yeterli değil? diyerek de memnuniyetsizliğini dile
getiriyor.
Kitapta Kongo dışında 20 aile şirketinin daha hikâyesi var. Bu hikâyelerde
dikkat çeken uzun ömürlü aile şirketlerinin ortak özellikleri ise şöyle
özetlenebilir;
* Hikâyeleri verilen tüm şirketlerde şirket ana
işlerinde iş yapmaya devam etmiş. Örneğin kitapta bahsedilen ve Türk şirketi
olarak anılan 1623 yılında kurulmuş Avedis Zildijan Co. O tarihten bu yana
sadece ?"Zil" yapımı ile meşgul.
* Şirketlerin tamamı çalışanlarına aile üyesi gibi
davranmış ve uzun ömürlü işler verilmiş. Eleman değişim hızları düşük.
* Aile içi sorunlar ortada bırakılmamış hızla ve
dostane şekilde çözüme gidilmiş.
* Şirketleri başarıya taşıyan bir başka
"sır" ise, yeni kuşağı yetiştirme konusunda. Bütün bu başarılı
şirketlerde, iş bilgisi ve yönetim anlayışları, gelecek kuşağa istikrarlı bir
şekilde aktarılmış.
* Tüm bahsedilen şirketler değerlerini oluşturmuş ve bu değerlerin
nesiller arası geçişini sağlıklı bir biçimde sağlamış.